Karak nyalse

'Rumah tangga nu bagja,  dimana-mana sarua, tapi rumah tangga nu teu bagja, beda dina masalahna, kusutna, amburadulna, jeung rocétna,' kurang leuwih kitu pamanggih Leo Tolstoy ngeunaan rumah tangga. Contona dina rumah tangga Anna Karerina anu ceuk batur mah mulus banglus, lubak libuk  sagala aya, dina jero-jeroanna mah aya bae ciderana jeung kuciwana nu ngakibatkeun milih nemahan pati. Audzubilah min dalik.

Rumah tangga Bi Janah,  ti luar mah katingal taya kasusah. Anak hiji, lalaki geus kawin boga anak hiji keur meujeuhna lucu. Anakna gawe di pabrik, lumayan we cukup keur manehna mah. Cicing saimah jeung Bi Janah. Atuh salaki Bi Janah, soleh, jalma basajan, gawe kula kuli, tapi cukup keur hirup hurip mah. Atuh Bi Janah, leutik-leutik ge pan gawe bunta bantu di Pa Guru.

Bi Janah tara kadéngé humandeuar komo ngangluh mah. Dina waktu isuk-isuk, sabada beres di imahna, langsung bae pak pik pek di bumi Pa Guru. Geus apal kana pagawean.
Kulantaran imah Bi Janah aya di pengkereun bumi Pa Guru, ukur kahalangan dua suhunan, atuh salse pisan Bi Janah bisa bulak balik, ngatur dua imah sakaligus. Eh.. dua imah tapi tilu kuren, pan anakna anu ngahiji diimahna pan geus rarabi.

Dina waktu beurang nepika sore, kadang-kadang mah nepika peuting,  Bi Janah istuning katingal janglar jeung berag bae. Matak mawa tingtrim ka Pa Guru jeung Ibu anu sapopoe tara aya di imah. Atuh ka si Cikal jeung si Bungsu oge mawa tenang lantaran pasakan Bi Janah cocog pisan jeung letah barudak.

Tapi dina isuk-isuk ieu. Bi Janah datangna elat. Tara ti sasari pisan. Matak hemeng. Kamari mah katingalna biasa-biasa bae.
Jaba rek indit gawé, aya rapat dinas tahun ajaran anyar tabuh 8, jaba motor banna kudu ditambah angin heula. Kamana Bi Janah tacan katingali tarang-tarangna acan.

Meh ampir tabuh 7 karak Bi Janah ngurunyung. Beungeutna teu berag, biwirna nyungcung siga aseupan.
Diantep we basa manehna ngagoloyoh ka dapur. Teu ditanya, waktuna samporet, bisi kabeurangan rapat.

Karak ge ngaluarkeun motor, kadenge Bi Janah ngagukguk ceurik. Hate ngagebeg, na aya naon. Boa-boa gering tapi maksakeun gawé.
Barudak, si lbu, oge kuring nyampeurkeun kanu sumegruk sisi basin paranti ngumbahan piring.

Si Cikal nanya, 'Kunaon Bi nangis? Hapunten pami kamari  mapah ngahindar pulisi tidur matak keuheul ka Bibi.'

Bi Janah cengkat, manehna ngajawab, Bibi nangis pedah keuheul, ngewa, jeung kesel ka nu di imah. Kabeh matak pusing."

Kuring ngahuleng.
"Maksudna naon Bi?' Ceuk kuring.

"Bibi teh keuheul ka Bapana barudak, ambek, hayang nyarekan laklak dasar ti minggu kamari. Naha manehna bet wawanianan milu arisan paket lebaran, sapoe 5 rebu. Padahal si Sujang, pan keur ngiridit motor, sabulan Bibi kabagean kudu mayar 700 rebu," Bi Janah nerangkeun bari sisimekeun.

"Atuh bayar we Bi, dicicil, teu kudu dipake ceurik sagala.' Kuring ngalelemu.

"Bapa,  abdi ambek ti minggu kamari, keuheul ti mangkukna, hoyong budal ceurik bakating ku kesel. Tapi teu kabujeng bae. Ayeuna nembe nyalse, hapunteun, nya abdi ceurikna ayeuna."